ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Το ΔΠΜΣ έχει ως αντικείμενο τη μεταπτυχιακή εξειδίκευση επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων σε θέματα που σχετίζονται με τα ακαδημαϊκά αντικείμενα της Κοινωνικής Καινοτομίας (κοινωνική επιχειρηματικότητα, κοινωνική οικονομία, συνεργατικοί σχηματισμοί καινοτομίας, θεσμική συγκρότηση και λειτουργία, νεοφυείς επιχειρήσεις, θερμοκοιτίδες) και των Στρατηγικών της Ανάπτυξης (οικονομικής, κοινωνικής, διαρθρωτικής, πολιτισμικής, ατομικής) σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, σε διεπιστημονική βάση. Στο πλαίσιο αυτό, το ΔΠΜΣ επιδιώκει αφενός μεν την προαγωγή της έρευνας, αφετέρου δε τη θεωρητική εμβάθυνση και την κριτική προσέγγιση στα επιστημονικά αυτά αντικείμενα, παρέχοντας τα αναγκαία εφόδια για επιστημονική και επαγγελματική σταδιοδρομία, για εμπέδωση των παραπάνω αντικειμένων, αλλά και για την ενεργή συμμετοχή των φοιτητών σε αναπτυξιακές δραστηριότητες με σκοπό την κοινωνική ευημερία.
Η καινοτομία είναι ο βασικότερος παράγοντας ανάπτυξης καθώς συνιστά το όχημα για την προσαρμογή της εκάστοτε διοικητικής Περιφέρειας και των συστατικών στοιχείων της (πχ επιχειρηματικού τομέα), στις αλλαγές. Συνεπώς, η καινοτομία αποτελεί τον βασικό μοχλό της στρατηγικής ανάπτυξης, καθώς συνιστά μια αλληλεπίδραση μεταξύ της τεχνολογίας, των ιδιωτών δρώντων και των περιφερειακών θεσμών, με σκοπό την προώθηση νέων πρακτικών και την καλλιέργεια αντίστοιχων δεξιοτήτων. Ταυτόχρονα, η προώθηση της θεσμικής και οργανωτικής καινοτομίας θεωρείται ως βασική προϋπόθεση για την επίτευξη της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Το στοιχείο που τη διακρίνει, είναι η ανακάλυψη και η παραγωγή γνώσης και καλών πρακτικών μέσω της αγοράς και των ιδιωτικών επιχειρήσεων για την υιοθέτηση νέων δραστηριοτήτων και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων από το κράτος, με στόχο την ενίσχυση όσων πραγματικά διαθέτουν καινοτόμο προοπτική καθώς και την αφομοίωση και εφαρμογή τους από το κράτος. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε συγκεκριμένους στόχους για την επίτευξη μιας βιώσιμης ανάπτυξης στο πλαίσιο της στρατηγικής για την Ευρώπη 2020 (EU 2020), με στρατηγικούς πυλώνες την καινοτομία, την αειφόρο ανάπτυξη και την προώθηση μεγαλύτερων επιπέδων απασχόλησης, που στην ουσία αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Η συγκεκριμένη στρατηγική εμπεριέχει την πρωτοβουλία «Ένωση Καινοτομίας», η οποία αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την επίτευξη υψηλών επιπέδων καινοτομίας. Αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της εξεύρεσης καινοτόμων και βιώσιμων αναπτυξιακών λύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, τόσο οι εθνικές όσο και οι περιφερειακές στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας με σκοπό την προώθηση της ανάπτυξης είναι προσανατολισμένες στους εξής άξονες:
Προς την κατεύθυνση αυτή, ο σχεδιασμός του προτεινόμενου Διιδρυματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών με τίτλο «Κοινωνική Καινοτομία και Στρατηγικές Ανάπτυξης» θεμελιώνεται στην οργανική συσχέτιση θεωρίας και πράξης για μια αποτελεσματική και δημοκρατική διακυβέρνηση, η οποία εδράζεται στα κάτωθι:
Οι βασικοί άξονες του εν λόγω Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών είναι:
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό το ΔΠΜΣ είναι το μοναδικό στην Ελλάδα, που συνδυάζει λειτουργικά τα αντικείμενα της Κοινωνικής Καινοτομίας και της Ανάπτυξης.
Το ΠΜΣ απονέμει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (ΜΔΕ) στην ειδίκευση: Κοινωνική Καινοτομία και Στρατηγικές Ανάπτυξης.
Η ειδίκευση αυτή συνθέτει τη θεωρία και την πράξη της κοινωνικής επιστήμης με στόχο την κοινωνική ανάπτυξη μέσα από το στρατηγικό σχεδιασμό και την ολιστική παρέμβαση. Ως Κοινωνική Καινοτομία μπορεί να οριστεί η εισαγωγή νέων μοντέλων επιχειρηματικότητας και μηχανισμών βασισμένων στην αγορά, που προσφέρουν βιώσιμη οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική ευημερία.
Πρόκειται για ένα δυναμικό τρόπο αντιμετώπισης πολύπλοκων κοινωνικών προκλήσεων και προβλημάτων, συνδυάζοντας την ισχύ που προκύπτει από τη συμμετοχή πολλαπλών ενδιαφερόμενων (κυβερνήσεις, εταιρίες, ΜΚΟ, φιλανθρωπικά ιδρύματα, επιχειρήσεις, Πανεπιστήμια ή συνδυασμός των παραπάνω) με στόχο την ανάπτυξη πρωτότυπων λύσεων για πιεστικές κοινωνικές ανάγκες.
Η συμμετοχική φύση της Κοινωνικής Καινοτομίας στοχεύει στην επίτευξη κοινωνικών συμπεριφορικών αλλαγών που θα συμβάλλουν στην προώθηση της έννοιας της βιωσιμότητας στην οικονομική και κοινωνική ζωή.
Η προτεινόμενη ειδίκευση υποστηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από απολύτως συναφή μαθήματα του ΠΠΣ του Τμήματος καθώς και από τα αντικείμενα έρευνας του ΕΚΚΕ (βλ. παρακάτω ενότητα 2). Επίσης, σε αυτή θα διδάσκουν καθηγητές κύρους εξειδικευμένοι, με διεθνή αναγνώριση και με απολύτως συναφές έργο, που είναι είτε εσωτερικά είτε εξωτερικά μέλη ΔΕΠ είτε ερευνητές.
Η διδασκαλία συνδέεται με την έρευνα τόσο μέσω της μελέτης των σχετικών δεδομένων και ευρημάτων όσο και μέσω της εκπόνησης εργασιών και μεταπτυχιακών διατριβών σε ζητήματα που άπτονται του πολυσύνθετου και διεπιστημονικού χαρακτήρα του εν λόγω αντικειμένου.
Η αναγκαιότητα για ένα τέτοιο μεταπτυχιακό πρόγραμμα στην Ελλάδα είναι πασιφανής και αυτονόητη. Το προτεινόμενο ΔΠΜΣ την υπηρετεί από κάθε πλευρά: κοινωνική, επιστημονική, επιστημολογική, ακαδημαϊκή. Όπως σημειώθηκε και παραπάνω, πρόκειται για ένα μοναδικό στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών προσφερόμενο ΔΠΜΣ στην Ελλάδα